Therapie

De opgeruimde verlieskast

Rouw is geen ziekte en de oorzaak, verlies is een universeel verschijnsel. Iedereen krijgt vroeg of laat in zijn leven te maken met verlies en de rouw die daarmee gepaard gaat. Bij verlies en rouw denkt men in eerste instantie aan het overlijden van een dierbare. Er zijn echter allerlei vormen van verlies: het lichaam, de psyche, relaties ,ouderschap, school, werk en huis en haard.

Of je nu je zekerheden kwijt bent door echtscheiding of reorganisatie, doordat je partner dement wordt of je je geboorteland definitief verlaat, het zijn allemaal situaties waarin er sprake is van verlies.

Gelukkig is tachtig procent van de mensen goed in staat om met verlies om te gaan. Dat wil zeggen dat zij, al dan niet bewust, een rouwproces doormaken en het verlies een plek kunnen geven in hun leven.

Je zou kunnen zeggen dat ieder mens een persoonlijke verlieskast in zijn bezit heeft. Alle verliezen komen in de persoonlijke verlieskast terecht. Als een verlies goed is verwerkt komt het schoongemaakt in een lade te liggen en is daar door de eigenaar terug te vinden.
In twintig procent van de gevallen lukt het mensen echter niet om verlies opgeruimd en schoongemaakt in die kast te krijgen. Hun verlieskast is een puinhoop. Deze mensen lopen vast in een deel van hun rouwproces. De blokkades uiten zich in het dagelijks leven op vele manieren zoals aanhoudende gedeprimeerdheid, agressiviteit of lichamelijke en psychische klachten.
Tegenwoordig worden dergelijke klachten vaak alleen met medicijnen aangepakt.

Als verliescounselor help ik mensen bij het opruimen van hun verlieskast en met de drempels en knelpunten die dat teweeg kan brengen. Belangrijk is dat een rouwproces per individu enorm kan verschillen en het dus altijd maatwerk is.

Overigens is het essentieel ook de mensen in de naaste omgeving van iemand met verliesproblemen in het proces te betrekken.
Zowel als steun voor degene met het verliesprobleem , als voor henzelf omdat ze ook met de gevolgen hiervan worden geconfronteerd.

Heb je een schokkende gebeurtenis meegemaakt en raakt het je nog steeds?

Eye Movement Desensitization and Reprocessing (afgekort EMDR) is een officieel erkende therapeutische interventietechniek die voornamelijk wordt toegepast bij mensen met een posttraumatische stressstoornis (PTSS).

Deze therapie is ontwikkeld door Francine Shapiro en bestaat sinds eind jaren ’80. Hoewel er veel wetenschappelijk onderzoek naar is verricht, is nog niet goed bekend hoe EMDR werkt. EMDR wordt vaak toegepast om de vastgelopen verwerking van traumatische ervaringen weer op gang te helpen. Een mogelijke verklaring is dat door het trauma de samenwerking tussen de hersenhelften verbroken is. Voor verwerking is het noodzakelijk dat de twee hersenhelften weer gaan samenwerken. Met EMDR gebeurt dit door in een precieze procedure een combinatie te maken van gedachten, gevoelens en beelden die een minder gunstige rol spelen in het leven van de cliënt terwijl beide hersenhelften afwisselend gestimuleerd worden. Dit gebeurt door de cliënt te vragen bijv. vingerbewegingen van de therapeut met de ogen te volgen, door met een koptelefoon muziek met afwisselend in het linker- en het rechteroor een bepaalde (extra) klank te laten horen, of door afwisselend op de linker- en rechterhand te tikken. De methode werkt ook goed bij kinderen. EMDR is wetenschappelijk goed onderzocht en blijkt effectief te zijn bij de behandeling van posttraumatische klachten. Ook kan de methode worden ingezet bij angststoornissen anders dan PTSS, zoals bij depressie en verslaving

Wat gebeurt er met je na een bijzonder beangstigende of pijnlijke ervaring? In plaats van eroverheen te komen, raak je er soms in vast. Dit kan leiden tot veranderingen in hoe je je voelt, hoe je denkt en handelt. Je realiseert je misschien niet eens dat de veranderingen gerelateerd zijn aan de gebeurtenis, totdat je bedenkt hoe het ervoor was. De herinnering zelf kan eveneens problemen veroorzaken. Bijvoorbeeld het plotseling ervaren van vervelende beelden of gedachten die met de gebeurtenis te maken hebben.

Welke gebeurtenissen kunnen leiden tot verwerkingsproblemen?

• Auto-ongeval
• Mishandeling
• Misbruik
• Ongeval, verwonding of ziekte
• Brand
• Overval
• Verkrachting of aanranding
• Verlies van een baan
• Natuurramp
• Diagnose van een ernstige ziekte
• Getuige van geweld
• Verlies van een geliefde

Soorten klachten die iemand kan hebben na een choquerende ervaring
• Herbelevingen van de ervaring
• Vermijdingsgedrag m.b.t. de ervaring
• Verhoogde alertheid
• Schaamte of schuldgevoel
• Slecht humeur
• Depressie
• Zorgen maken
• Angsten
• Slecht zelfbeeld
• Paniek
• Slaapproblemen
• Relatieproblemen
• Onverklaarbare lichamelijke klachten

Hoe raak je deze symptomen kwijt? Veel experts denken dat de enige manier is “de vervelende herinnering terug te halen en te verwerken”. Dit kan op verschillende manieren gedaan worden. Een daarvan is EMDR.

EMDR is een kortdurende, geprotocolleerde en cliëntgerichte behandelmethode om akelige ervaringen te verwerken. EMDR integreert verschillende succesvolle elementen van andere therapieën in combinatie met een afleidende stimulus (het met de ogen volgen van de handen van de therapeut of bilaterale audiostimulatie). Hierdoor wordt “het informatieverwerkingssysteem in de hersenen” gestimuleerd.

Met EMDR is het niet nodig om jarenlang te praten over het verleden. Wel worden, door het stimuleren van het informatieverwerkingssysteem, in een relatief korte tijd therapeutische doelen bereikt. Hierbij veroorzaakt EMDR herkenbare veranderingen die ook na langere tijd blijven bestaan. De grootste kracht van EMDR is dat het de hersenen laat herstellen, in een tempo waarin het lichaam fysieke klachten geneest. Heeft u klachten die zijn ontstaan als direct gevolg van een of meer concrete, akelige gebeurtenissen, waarbij het denken aan deze gebeurtenis nog steeds een emotionele reactie oproept, dan is de kans heel groot dat EMDR hierin verlichting kan brengen.

Burn-out

Een burn-out betekent emotioneel, lichamelijk en psychisch uitgeput zijn, letterlijk ‘opgebrand’.

Waaraan herken ik of ik een burn-out heb?

• Constante vermoeidheid: Je lichaam is niet meer in staat om je accu op te laden. Je gaat moe naar bed en je staat moe op. Alles is te veel, je ziet overal als een berg tegenop;
• Emotionele ontvreemding, jezelf niet meer herkennen, ‘dit ben ik niet, ik herken mezelf niet meer’, neiging tot cynisme, ‘ze’ zoeken het maar uit, ik ben er klaar mee;
• Vermindering van zelfvertrouwen: het gevoel hebben dat je je werk niet meer goed kunt doen. Je hebt het gevoel dat je weinig tot niets meer kan;

Je kunt niet meer goed functioneren en meedraaien in het gewone dagelijkse leven. Je kunt niet meer werken en ook het functioneren binnen je gezin is eigenlijk teveel.

Iedereen heeft wel eens stress, thuis of op het werk, toch krijgt niet iedereen een burn-out. Het is namelijk niet de situatie die de burn-out veroorzaakt, maar de manier waarop jij er mee omgaat, hoe jij er op reageert.

Zo kunnen je kwaliteiten ook je valkuilen worden als je doorslaat in je perfectionisme, je loyaliteit, je gedrevenheid. Karaktereigenschappen die in eerste instantie positief zijn kunnen dan juist contraproductief gedrag veroorzaken. De draaglast wordt groter dan de draagkracht.

Hoe kan ik van een burn-out herstellen?

Ontspannen
De eerste stap in een burn-out is leren bijkomen, proberen je huidige patronen te doorbreken. Creëer rust door, als dit mogelijk is, je werk met je collega’s te delen of deels over te geven of desnoods tijdelijk minder te werken. Ook in de privésfeer is het belangrijk om rust te creëren, neem desnoods een week vrij en probeer te ontspannen.

Inzicht
Zoek professionele hulp, iemand die bij je past, waar je een klik mee hebt.

Ga (samen met je hulpverlener) na welk gedrag de stress oplevert en ga hier mee aan de slag. Het hoeft niet ingewikkeld te zijn of lang te duren, deze veranderingen zijn meestal vrij eenvoudig.

Verandering
Zie een burn-out als een kans, een groeimoment in je leven om datgene aan te pakken wat in je leven is scheefgegroeid. Je zult je energie en plezier in je werk en je leven weer terugkrijgen en weer kunnen genieten van je leven.

Depressie

Symptomen depressie
Mensen die zich lange tijd achtereen somber voelen, blijken ook vaak andere klachten te krijgen die hiermee samenhangen, zoals:

• Niet meer kunnen genieten van dingen, of geen plezier meer hebben
• Voortdurende moeheid, geen energie hebben, het gevoel dat alles moeite kost
• Trager worden in denken, bewegen en reageren of juist erg rusteloos en gejaagd zijn
• Slaapproblemen, zoals niet kunnen inslapen en veel te vroeg wakker worden of juist een overmatige slaapbehoefte hebben, in de ochtend het bed niet uit kunnen komen, de hele dag in bed willen blijven
• Problemen met eten, zoals geen eetlust of juist overmatig eten
• Toegenomen prikkelbaarheid, sneller geïrriteerd zijn
• Concentratieproblemen,moeite om de gedachten ergens langere tijd bij kunnen houden, moeilijk besluiten kunnen nemen
• Een negatief zelfbeeld, een negatief beeld van anderen en een negatief toekomstbeeld
• Doodsgedachten en/of –wensen